Peter Hunt is een ervaren koorzanger, leraar en koordirigent die al meer dan 30 jaar met heel uiteenlopende types koren werkt - van de basis tot de top - en daarmee vaak verbluffende resultaten neerzet. Zo was hij medeoprichter van het Oxfordshire Youth Chamber Choir. Hij is ook de inspirator van de erg succesvolle reeks Voiceworks bij Oxford University Press. Met Community Voiceworks in de hand kwam Peter Hunt op 11 november bij Koor&Stem een actieve en inspirerende workshop geven. En na afloop stond hij ons graag te woord.
Tijdens de workshop legde Peter Hunt fel de nadruk op het feit dat je je als dirigent in community choirs moet aanpassen aan de wensen en de kunde van de zangers. Hij deelde ervaringen met ons en vermeldde het bestaan in de UK van Tuneless Choirs, Military Wives Choirs of een Homeless Choir.
Hoe zou je het concept community choir omschrijven?
Peter Hunt: ‘Een community choir kan erg variëren qua opzet, maar het is altijd inclusief en houdt geen audities. Binnen de lokale gemeenschap staat het open voor iedereen die graag wil zingen, van jong tot oud. Het gaat doorgaans over grotere groepen van 40 tot 60 zangers. In tegenstelling tot sommige dorpskoren die vaak bij iemand thuis werken zonder dirigent, heeft een groter community choir een koorleider nodig. Die moet iedereen op een traject meenemen, het geschikte repertoire vinden en uitzoeken wat mensen leuk vinden.
Iedereen komt naar zo’n groep met verschillende verwachtingen en met een verschillend niveau wat zang- en koorervaring betreft. Vaak gaat het over zangers die weinig of geen notie van muzieknotatie hebben. De ambitie ligt dan ook meer op het ontwikkelen van de stem en het zingen dan op het instuderen van grote koorwerken.’
Een community choir kan erg variëren qua opzet, maar het is altijd inclusief en houdt geen audities.
Je vertelde tijdens de workshop dat je ook zelf in een community choir zingt?
Peter Hunt: ‘Klopt. Omdat we verhuisden, stopte ik na 24 jaar met het dirigeren van een uitstekend koor. In onze nieuwe woonplaats ben ik bij het lokale community choir gaan aankloppen. Gezien mijn uitgebreide zangervaring op het eerste gezicht misschien niet meteen de beste keuze. Maar het was zeker wel een uitstekende manier om elke week te kunnen zingen, andere koorliefhebbers te ontmoeten en me te integreren in de gemeenschap. De redenen waarom mensen zich aansluiten bij zo’n koor zijn erg divers: ze willen mensen ontmoeten, willen eens iets nieuws proberen of ze zoeken een zinvolle tijdsbesteding. Een community choir sluit hen in de armen en neemt hen mee op een uitdagende en aangename muzikale reis. Toewerken naar een uitvoering kan maar hoeft niet.’
Hoe ga je als dirigent om met het uiteenlopende niveau en de diverse verwachtingen?
Peter Hunt: ‘Gewoonlijk ontstaan die groepen vanuit gelijkgestemde zangers. Iemand die de mensen goed kent, gaat dan de groep leiden. Als je als extern dirigent erbij komt, kan je het beste met eenvoudige leuke stukjes beginnen. Je merkt snel hoe vlot de zangers dat onder de knie krijgen en welke feedback ze geven. Daarom is het goed een breed repertoire achter de hand houden waar je soepel mee om kan gaan.. Zo kan je snel vertrouwen winnen.
Je kan niet zomaar je persoonlijke voorkeuren opleggen aan zo’n groep. Probeer empathisch te zijn en aan te voelen wat hen boeit en uitdaagt. Soms moet je dan het risico durven te nemen om voorstellen die uit de groep komen, en die eigenlijk te moeilijk zijn, toch maar eens uit te proberen. Door een eenvoudiger arrangement te maken wordt dat lied dat ze zo graag willen zingen, misschien net wel haalbaar.’
Lees verder onder de video
Wat zijn de belangrijkste voorwaarden om vlot te kunnen werken?
Peter Hunt: ‘Onderschat het belang van een goede omkadering niet. Een goede communicatie met de zangers, een goede planning en zorgen dat al het materiaal er is. Dat is onontbeerlijk voor een goede sfeer. Als dirigent moet je altijd positief blijven. Met wat ervaring weet je meestal wel wat al dan niet werkt. En als het niet lukt, leg de fout dan niet bij de zangers, maar zoek de oplossingen bij jezelf.
Het moeilijkste is keuzes te maken en te beslissen om sommige liederen op te geven vanwege hun moeilijkheidsgraad of om nog net even door te bijten en oplossingen te zoeken tot het eventueel wel lukt. Wanneer je zangers van zeer verschillende niveaus hebt, dan kan je sommigen eenvoudige patronen laten zingen en anderen de moeilijkere partijen. Maar laat die eerste groep niet zomaar achter. Je moet proberen snel en creatief vooruit te denken om hen gauw weer met iets nieuws uit te dagen. Zo laat je voelen dat ze vooruitgang kunnen maken.’
Als dirigent moet je altijd positief blijven. Als het niet lukt, leg de fout dan niet bij de zangers, maar zoek de oplossingen bij jezelf.
Je werkt veel met bewegingen en gebaren tijdens het opwarmen.
Peter Hunt: ‘Zingen is erg lichamelijk. Je hebt er niet alleen je longen maar heel je lichaam voor nodig. Bewegen helpt ook om je geest open te zetten en je vrij te voelen om te kunnen zingen. Daarom is bewegen bij de opwarming zo belangrijk. Het werkt bovendien drempelverlagend. Het verbindt de zangers met elkaar en betrekt iedereen meteen bij de repetitie. Eerst werk je aan lichaamshouding, daarna komt er meer focus op het vocale en de stem, met een eenvoudige oefening of een liedje. Zo creëer je een open houding en warm je de stem op. Ook voor nieuwkomers is het fijn om via zo’n open sfeer, die vaak met de nodige humor gepaard gaat, opgenomen te worden in de groep. Alle mogelijke angsten, gêne en vooroordelen vallen dan gemakkelijker weg.’
Wellbeing group
Welke zangers er ook voor hem staan, vanuit een positieve sfeer en flexibele aanpak probeer Peter Hunt iedereen al zingend een succeservaring te doen beleven. Hij ging ook een tijdje aan de slag met een wellbeing group waarin ouderen met medische problemen samen komen om te zingen.
Wat doet zingen in een wellbeing group met mensen?
Peter Hunt: ‘Die ervaring heeft me vooral geleerd hoe heilzaam zingen voor deze mensen kan zijn. Pauline had de longziekte COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease of Chronische Obstructieve Long Ziekte) waarmee onder meer ademhalingsproblemen gepaard gaan. Toen ze bij de groep kwam, zongen we Elvis’ Love Me Tender. Ze slaagde er plots in om de hele eerste zin van dat lied in één adem te zingen. Daarmee had ze vooral zichzelf verbaasd: ‘Dat is meer dan de dokter ooit voor mij gedaan heeft’, vertelde ze me achteraf. Omdat ze zo gefocust was op het fijne gevoel van het zingen, vergat ze even haar beperkingen. Plots was er veel meer mogelijk dan ze zelf voor mogelijk had gehouden. Dat gaf haar ook enorm veel vertrouwen.
Een ander voorbeeld gaat over een eenzame, angstige dame die eerst erg aarzelend bij de groep kwam. Ze tankte echter steeds meer vertrouwen. En bij mijn afscheid van de groep schreef ze me een aangrijpende brief waarin ze vertelde hoe het koorzingen haar zelfvertrouwen had gegeven. Ze voelde zich beduidend beter en ging ook voor andere gelegenheden makkelijker het huis uit. Ook verschillende mensen met de ziekte van Parkinson gaven aan dat ze veel baat hadden op het vlak van ademen en stabiliteit bij het zitten, staan en rondlopen.
Eigenlijk gelden die positieve effecten voor alle groepen: zingen tijdens een goede koorrepetitie zorgt ervoor dat je de wereld van alledag even achter je kan laten. Je vergeet de problemen en komt in een andere werkelijkheid terecht waar veel mogelijk wordt.’
Interessante links
Lees ook
Al te vaak worden sociaal-artistieke projecten als iets apart gezien. Onterecht, hun muzikaal-pedagogische benadering kan net een sterke aanvulling zijn van de meer ‘traditionele’ koorbenaderingen.