Waarom zingen we met mensen met dementie?
Samen zingen met mensen met dementie is belangrijk. En dat zeggen we niet alleen omdat we ontroerd zijn als we het effect zien van samen zingen op mensen met dementie en hun familie. In 2019-2020 voerde Koor&Stem een eigen kleinschalige impactstudie uit. We deden dat door middel van interviews en observaties tijdens zangactiviteiten in woonzorgcentra en door het uitvoeren van een enquête onder professionele en niet-professionele zorgverleners. De resultaten bevestigden dat zangactiviteiten de kwaliteit van leven van zowel mensen met dementie als hun verzorgers verbeteren.
Maar ook uitgebreide internationale studies, tonen aan hoe mooi het effect van samen zingen kan zijn. Die studies bewijzen dat mensen met dementie tijdens het luisteren naar muziek of meezingen met de liedjes, worden aangemoedigd om actiever te worden. Het feit dat ze alerter zijn als gevolg van de muziek, biedt mogelijkheden om hen te bereiken. Tijdens het samen zingen zien we hoe mensen vaak ‘wakker worden’, zich plots weer bewust worden van hun omgeving, van de persoon naast zich.
Wetenschappelijk bewijs
80% van de mensen met dementie vertoont gedrags- en psychische klachten. Zangactiviteiten en muziek kunnen helpen om deze klachten te verminderen. Studies bevestigen dat zang en muziek de mogelijkheid hebben om chemische stoffen en hormonen in de hersenen aan te maken waarbij mensen zich goed voelen. Die stoffen zorgen ook voor het verminderen van stress en het voorkomen of verminderen van agitatie.
Sociale muziek (voetballiedjes, kroegliederen, typische streekliedjes, liedjes van de jeugdverenigingen...) stelt mensen met dementie in staat om opnieuw in contact te komen met het sociale leven dat ze ooit hadden om op die manier weer dichter bij hun (vergeten) identiteit te komen.
Betere relaties met de omgeving
Herkenbare liedjes helpen mensen met dementie om zich levensgebeurtenissen te herinneren die zijn opgeslagen in het hersengebied waar ook de muzikale herinneringen opgeslagen blijven. Dit kan hen helpen om betekenisvolle gesprekken te voeren met familie en verzorgers, die gunstig zijn voor beide partijen.
Als mensen niet meer in staat zijn om hun emoties te verwoorden in een gesprek, betekent dat niet dat die emoties er niet meer zijn. Houden van is een gevoel, geen herinnering. Heel erg verdrietig zijn, zonder te kunnen verwoorden waarom, zonder te beseffen waarom, blijft nog steeds een groot verdriet. En dan is er dan ene liedje (‘Houden van’ of ‘Geen wonder dat ik ween’ bv) wat die emoties verwoordt. Dat lied wat ze meezingen en waarbij die emoties loskomen. Niet zelf woorden moeten zoeken, maar via de tekst van een lied dicht bij die emoties kunnen komen. Een tekst die netjes op papier of op het scherm staat en zelfs vaak helemaal vanbuiten kan meegezongen worden. Het is ontroerend mooi om te zien hoe Karel, die zelf geen zinnen meer kan vormen, zich plots zingend tot zijn vrouw richt en ‘Ik hou van u’ zingt. Bij de zin ‘Geef me een kus’ zijn ze plots weer duidelijk een koppel en bestaat de rest van de groep niet meer.
Samen zingend onze samenleving een beetje warmer te maken voor mensen met en zonder dementie. Daarom zingen we samen met mensen met dementie.
Samen zingen zorgt voor verbinding, contact en benadrukt het positieve. Jezelf horen én gehoord worden is belangrijk voor de eigenwaarde van een persoon. Als praten, gedachten verwoorden, niet zo goed meer lukt, dreigt de stilte. Dreigt het verdwijnen naar de achtergrond. Door samen te zingen en muziek in te zetten kan er een toegangspoort geopend worden waardoor hernieuwd contact mogelijk is.
Verbinding maken, daar draait het allemaal om
Het samen deelnemen aan zangmomenten blijkt heel mooie en ontspannende momenten te creëren voor de mantelzorgers en voor de personen met dementie. Voor velen wordt het een regelmatige namiddaguitstap. Niet iedereen heeft de mogelijkheid om in een groep samen te zingen. Ook het dagdagelijkse samen zingen heeft voordelen. We zien dat het gebruik van muziek, het samen zingen tijdens de dagelijkse verzorging, de sfeer positiever maakt en dat de verzorging vaak makkelijker verloopt.
Verbinding maken, daar draait het allemaal om. Verbinding tussen mantelzorger en personen met dementie in de eerste plaats, maar ook verbinding tussen mantelzorgers onderling, tussen personen met dementie, tussen partners.
Samen zingend onze samenleving een beetje warmer te maken voor mensen met en zonder dementie. Daarom zingen we samen met mensen met dementie.
Volg onze projecten
