Als volgens cultuurfilosoof Suzanne Langer muziek inderdaad hartstochten kan weergeven die je nog niet kende, dan zit dat wel snor ten huize Inge Bollaert en Jens Van Durme! Inge is docent Muzikale Vorming aan de Arteveldehogeschool in Gent en dirigent van El Grillo, het vocaal ensemble dat ze 30 jaar geleden samen met enkele vrienden en haar echtgenoot Jens oprichtte. Jens is artistiek coördinator bij Collegium Vocale Gent en zeer actief betrokken bij El Grillo. Sine musica nulla vita zou met andere woorden niet misstaan als ‘wapenspreuk’ van dit muzikaal koppel. Midden in de drukte tussen de nasleep van de recente jubileumconcerten van El Grillo en het nakende festival Meer Stemmig Gent - waar Jens ook zeer nauw bij betrokken is – vonden we nog een moment voor een inspirerend gesprek.
El Grillo blaast 30 polyfone kaarsjes uit. Een clichévraag van formaat om mee te beginnen: hoe is alles begonnen?
Inge: ‘‘Jens en ik zijn inderdaad 30 jaar geleden samen met enkele vrienden met El Grillo begonnen. Muziek was tijdens mijn jeugd thuis alom tegenwoordig. Mijn ouders waren actief in de koorwereld. Ik zat in mijn eerste jaar piano bij Johan Duijck die destijds nog net geen dirigent was van het Vlaams Radiokoor. Als keuzevak koos ik koordirectie. Toen ik eveneens in die periode een vakantiejob deed bij het Festival van Vlaanderen en in de St.-Baafsabdij in Gent The Tallis Scholars een programma met Engelse anthems hoorde uitvoeren was ik zodanig ‘van mijn melk’ van die muziek en hun presence dat ik instant begon te dromen hoe zalig het moest zijn om ook zo’n muziek te kunnen uitvoeren.’
jens.jpg
Inge: ‘En we waren vertrokken! De eerste leden voor El Grillo werden onder andere geronseld uit de pianoklas en uit onze respectievelijke vriendenkringen. Aanvankelijk repeteerden we in de living van mijn ouders. Het kan verkeren!’
De keuze voor polyfonie als belangrijkste repertoire was duidelijk van in het begin. Uit ervaring weet ik dat dit niet evident is met amateurzangers.
Inge: ‘Nee, klopt! Maar het is wel een genre waarbij je leert zingen, naar elkaar luisteren en je stem en adem op een correcte manier gebruiken. Het is heerlijk om daarop met enthousiaste mensen te kunnen werken. We zijn dan ook heel fier dat we op die manier in de loop der jaren een groep sterke zangers bij elkaar hebben gebracht! Uiteraard kozen we het repertoire in functie van het beschikbare stemmenpotentieel, maar uitdagingen gingen we ook nooit uit de weg. De groep zangers is uiteindelijk uitgegroeid tot een hechte vriendengroep en dat zegt genoeg.’
Jens: ‘Voor onze projecten vertrekken we altijd van een welomlijnd thema. Dat kan een componist, een werk, een algemeen thema of een symbool zoals de ‘granaatappel’ zijn. We streven naar drie nieuwe projecten per jaar, eventueel aangevuld met concerten op aanvraag of herhalingen van bestaande projecten.’
En toch kozen jullie voor muziek van Bach voor het jubileumconcert?
Jens: ‘Inderdaad, maar ook dat is traditie bij El Grillo! Ondertussen hebben we al een vijftal Bach-projecten georganiseerd met orkest en solisten. Uiteindelijk zijn de vocale partijen die Bach schreef ook polyfoon geïnspireerd en nemen we de ervaringen – melismatische zanglijnen bijvoorbeeld - uit de polyfonie mee naar de majestueuze vocale fuga’s!’
Inge: ‘Dat is zo. Bach is zodanig goed en een welkome afwisseling tussen al het polyfone werk. We beschouwen het ook als een soort van bekroning, een cadeau dat we onszelf geven voor het vele werk dat we samen met de zangers voor El Grillo verzetten. Het is voor mij als dirigent ook leuk. Je kan meer ‘kneden’ en interpreteren dan bij polyfonie. Het is zo’n geweldige en inspirerende muziek om uit te voeren, geschreven in een andere muzikale taal maar met overeenstemmende vocale ingrediënten als de polyfonie. Voor vele koren is Bach het beginpunt, voor ons is zijn muziek het summum bonum; gezien vanuit de Renaissance is Bach een zeker eindpunt.’
Jens: ‘We kunnen ook steeds rekenen op de medewerking van ensemble Il Gardellino van en met Marcel Ponseele. Ook hem kennen we al 30 jaar. Hij is één en al echtheid en positieve energie. Bij Marcel moet je niet terecht voor show om de show! Hij benadert de muziek en zijn muzikanten altijd met een groot respect en authenticiteit. We hebben ook van hem heel veel geleerd!’
Als koppel samenwerken aan muzikale projecten waar af en toe toch wel wat stress bij komt kijken. Dat lijkt me bijzonder leuk maar niet altijd even evident?
Inge: ‘Dat valt heel goed mee niet in het minst omdat we elkaar zeer goed aanvoelen en aanvullen! Jens is het organisatorisch talent en kan op het eerste gezicht uitdagende creatieve samenwerkingen heel vanzelfsprekend doen lijken. Hij heeft ook een enorme repertoirekennis die hij met evenveel liefde en gedrevenheid kneedt tot prachtige concepten. Moest je mij een concert laten organiseren, het zou resulteren in een praktische chaos.’
Jens: ‘Inge is dan weer de sterk om alles en iedereen op elkaar af te stemmen. Daarbij bezit ze ook over de technische capaciteiten om de zangers als groep te laten samenzingen en het allerbeste van zichzelf te geven. Als individu maar ook en vooral als groep. Ze werkt vanuit de psychologie achter de muziek. Ik stel vaak dingen voor die enkel door haar enthousiasme en doorzettingsvermogen mogelijk blijken te zijn.’
Inge: ‘De esthetische en muzikale doelstellingen staan wat mij betreft voorop ook al zijn vriendschap en de menselijke component minstens even belangrijk. Het ene kan niet zonder het andere om muziek te maken. '
Jens: ‘Anderzijds moeten we soms de dingen ook vanop afstand wat bekijken. Want we zijn beiden zowel professioneel als in onze vrije tijd heel intensief met muziek bezig. Het stopt bij wijze van spreken nooit, onze hobby zet zich voort in ons beroep en vice versa. Het feit dat ik zanger ben in het koor dat Inge dirigeert en waarvoor ik ook voor bepaalde dingen verantwoordelijk ben, is soms ook een uitdaging. Maar meestal een leuke (lacht)!’
Meer Stemmig Gent
We kunnen dit gesprek niet afsluiten zonder even over het festival Meer Stemmig Gent te praten. Jullie en El Grillo zijn daar heel nauw bij betrokken?
Jens: ‘Ja, het festival is uit El Grillo gegroeid, maar is veel breder dan de koorwerking. Samen met enkele andere diehards organiseren we elk jaar eind juni – de dertiende editie ondertussen - een festival om het rijke culturele erfgoed van de polyfonie uit de Renaissance te eren met de bedoeling deze mooie muziek aan een breder publiek voor te stellen en zelfs te verdedigen. We doen dat in de Gentse binnenstad in en om de St.-Machariuskerk en de St.-Baafsabdij.
Dit jaar ontvangen we o.a. The Tallis Scholars. En daarmee is de cirkel rond want waar alles mee begon kunnen we nu vanuit ons eigen festival aan de muziekliefhebber voorstellen’.
Inge: ‘Het is een traditie dat ook wij met El Grillo op het festival concerteren. Dit jaar brengen we een programma rond de oervader van de polyfonie: Josquin! Het is een uitdaging maar tegelijkertijd een zalige ervaring om samen met superprofessionelen het ‘podium te delen’.
Een heerlijke kruisbestuiving waar alle betrokken partijen om allerlei redenen enorm veel energie uit halen. En dat is misschien de belangrijkste reden om te musiceren. Samen genieten van al dat moois!’
Meer Stemmig Gent
28 en 29 juni 2025
Bezoek website
