De meeste koorzangers tanken gretig energie en endorfine na een dagtaak of tijdens het weekend. Er zijn echter ook instellingen en werkgevers die een wekelijks momentje van gelukkig samen zingen stimuleren. Zowel bij het Tropisch Instituut in Antwerpen als bij de Nationale Bank in Brussel is de directie overtuigd van de positieve effecten van het zingen. Ze moedigen hun werknemers aan om bij het personeelskoor te komen. Twee enthousiaste dirigenten getuigen.
THe Banknotes
Jeff Dirix inspireert al zes jaar het koor van de Nationale Bank van België.
Hij studeerde piano aan het conservatorium van Brussel en bekwaamde zich als koordirigent bij Geert Hendrix, Marleen De Boo en André Walschaerts. Daarnaast studeerde hij ook rechten. Naast zijn job aan de academie van Zaventem is Jeff sedert 2011 ook als jurist bij de Nationale Bank van België tewerkgesteld. 'In 2017 heb ik in het kader van een uitwisseling enkele maanden bij de Europese Centrale bank gewerkt, en daar ben ik bij het personeelskoor betrokken geraakt', vertelt hij. 'Terug in Brussel heb ik samen met een collega die ook actief is in de koorwereld een oproep gelanceerd op het intranet van de Nationale Bank met de vraag wie interesse had om een personeelskoor te starten. We zijn in 2018 met een groep van meer dan dertig zangers begonnen. We vormen een evenwichtig meerstemmig gemengd koor, met daarin ook 6 bassen en 7 tenoren! Er is niet zoveel verloop: nu en dan gaat er wel eens iemand met pensioen, en er komen ook jonge collega’s bij. We repeteren wekelijks op dinsdagmiddag omdat de meeste werknemers bij ons dan niet telewerken.'
Het ITG-koor
Tien jaar geleden nam An Janssens het ITG-koor (Instituut Tropische Geneeskunde) over dat al meer dan 30 jaar bestaat.
An studeerde aan het Lemmensinstituut, het conservatorium van Brussel en behaalde Meesterdiploma’s voor zang en kamermuziek. Ze heeft veel ervaring als professionele (koor)zangeres, stemcoach en als koordirigent. 'Ook ik beschik over een meerstemmig gemengd koor', legt ze uit. 'Maar bij ons is er wel een groot verloop. Dat komt omdat de vaste kern medewerkers van het Tropisch Instituut aangevuld wordt met studenten. Deze veelal buitenlandse studenten worden door de docenten en andere personeelsleden aangemoedigd om mee te komen. Ze worden warm ontvangen in het koor en het zingen is voor hen een welgekomen ontspanning en tijdsbesteding. Maar als hun stage of opleiding stopt, stromen ze weer uit. Ik wist vanaf het begin dat dit het concept van het koor is, maar dat zorgt uiteraard voor de nodige ongemakken bij het opbouwen van een vast repertoire. Het fijne van het werken met studenten uit andere landen en continenten is dat zij geregeld eigen inbreng hebben en het repertoire enorm verrijken. Dat geeft ons koor veelkleurige toetsen.'
Appreciatie door de werkgever
Het blijkt uit de verhalen van beide dirigenten dat zowel het Tropisch Instituut als de Nationale Bank van België het koorzingen in hun organisatie van harte ondersteunen. 'De Nationale Bank van België doet veel voor het welbevinden van personeel,' vertelt Jeff Dirix. 'Er is een groot aanbod op het vlak van vrijetijdsbesteding met zowel sport als culturele projecten. Er werd binnen het bedrijf een vereniging gecreëerd die deze projecten ondersteunt. Voor ons werd bijvoorbeeld een digitale piano aangekocht.
Nog belangrijker is de grote morele steun die we vanuit het management ondervinden. Onlangs deden we ook een concert voor 400 collega’s. Ik merk hoe heerlijk onze zangers het vinden om applaus van hun collega’s te krijgen. En als je hier even over nadenkt: met het personeelskoor sluiten we eigenlijk aan bij een lange traditie van zingen tijdens het werk. Denk aan het zingen bij het binnenhalen van de oogst of tijdens het aanleggen van spoorwegen. Die traditie is in onze bureaucratisch georganiseerde maatschappij helaas wat verloren gegaan maar de voordelen zijn legio.'
Ook An Janssens vindt dat de appreciatie van het koor binnen de organisatie groot is. Ze repeteren in beschermd historisch erfgoed zoals Zaal Broden, de voormalige bibliotheek van het ITG. Het koor was al te horen op een benefietconcert, op proclamaties, nieuwjaarsrecepties of bij pensioneringen. An Janssens voegt het koor ook wel eens samen met het personeelskoor van de KULeuven in Antwerpen, KULant Voices, om bijvoorbeeld op te treden bij de Zingende Kerstboom van Koor&Stem. Ze stipt nog een ander belangrijk element aan: 'Wat ik vaak te horen krijg van onze zangers is dat het koorzingen de hiërarchie tussen personeelsleden even overstijgt. Hier staat de directeur naast de professor en naast de onthaalmedewerker te zingen. Dat is heel mooi en wordt als enorm aangenaam ervaren.'
De vreugde van het zingen op de werkvloer
Ook bij de Nationale bank is er die mix van alle mogelijke niveaus, leeftijden die tijdens het zingen allemaal op gelijke voet staan. 'Dat werkt heel verbindend', bevestigt ook Jeff Dirix. 'Je merkt inderdaad dat dit veel betekent voor de mensen. Er is bovendien veel wetenschappelijk onderzoek dat aantoont hoe zingen het stresshormoon verlaagt, en een boost endorfine levert. Als je koorzingen organiseert in een professionele omgeving, waar op alle niveaus wel eens wat stress dreigt op te duiken, dan creëer je een oase van rust. De repetitie is dan een moment van focus op het samen zingen en dat zorgt ervoor dat je je hoofd even leegmaakt. De zangers stappen met een ander gevoel uit de repetitie dan ze binnengekomen zijn. Je merkt ook hoe gemotiveerd ze zijn om regelmatig te komen. Die positiviteit speelt op een individueel niveau, maar ook op niveau van de groep.'
'Dat is voor mij de hoofdreden waarom ik het ITG- koor leid', zegt An Janssens. 'De vreugde van het zingen die afstraalt uit de groep, de repetities die de middagpauze zo fijn en ontspannend maken, die positieve energie straalt ook op mij af. Ik doe dit niet omdat het muzikaal allemaal zo hoogstaand is. We roeien met de riemen die we hebben. Iedereen mag bij ons aansluiten. Als alle mannen aanwezig zijn kunnen we vierstemmig zingen, anders wordt het driestemmig. Ik moet voortdurend flexibel zijn en dingen aanpassen. Maar de energie is altijd groot en de sfeer zit goed.'
Internationale ontmoetingen
De lat bij ligt bij het koor van de Nationale Bank net iets hoger. 'Wie zich kandidaat voor het personeelskoor stelt, doet een stemproef en we letten daarbij op of de basisstem en de toonvastheid in orde is', vertelt Jeff Dirix. 'We vragen ook dat de zangers noten kunnen lezen of dat op korte termijn willen leren. We willen op het wekelijks repetitiemoment vlot kunnen werken. Onze zangers komen uit heel het land, er zijn heel wat jonge mensen met kinderen en carrières. Daar proberen we rekening mee houden. Ik zorg ook voor oefenfiles om thuis te kunnen voorbereiden. We brengen een gevarieerd repertoire van klassieke muziek van Bach, Mendelssohn of Tallis, maar ook traditionals, spirituals, musical of pop.'
'Ieder jaar ontmoeten we ook andere koren die aan de Europese Centrale Bank of andere nationale centrale banken verbonden zijn', besluit Jeff. 'Het is de bedoeling om elkaar gezellig te ontmoeten en elkaars cultuur te leren kennen. Bij die gelegenheden zetten we de Belgische muziek centraal. We brachten bijvoorbeeld al muziek van Raymond Schoyens, Jules Van Nuffel, Kurt Bikkembergs of Peter Pázmány. Toen we voor het eerst aan deze ontmoetingen deelnamen merkten we ook dat onze leuke naam - die we zorgvuldig gekozen hadden - minder origineel was dan we aanvankelijk dachten (lacht).'
