Wie tijdens een drukke werkdag de lunchpauze graag inruilt voor een koorrepetitie weet wellicht heel goed hoe voedzaam en verkwikkend samenzang is. Bij het Europees onderzoekscentrum imec dat in Leuven is gevestigd, wordt deze smakelijke vocale optie sedert anderhalf jaar aangeboden. We spraken met initiatiefnemer Ilaria Mancino en dirigent Hilde Van Belle.
Mix van nationaliteiten
Ilaria Mancino werkt als compliance specialist bij imec. Zij nam het initiatief om in het vermaarde onderzoekscentrum met een zeer internationaal personeelsbestand en in een context van technologie en wetenschappelijk onderzoek een personeelskoor op de rails te zetten. Uiteraard zingt Ilaria zelf ook heel graag. Dat doet ze onder meer als lid van het koor La Chaconne in Koekelberg. ‘Ik zong ook eerder al in het koor van de Europese Unie’, vertelt ze. ‘Wat me daar aansprak was de mix van al die zangers uit verschillende lidstaten van de Europese Unie. Bij het personeel van imec tref je nog veel meer nationaliteiten aan. Ik vermoedde toen al dat het de moeite zou lonen om ook bij imec zingende collega’s samen te brengen, en dat het verrijkend zou zijn om met hen in verschillende talen te zingen. Daarom polste ik in de zomer van 2022 of er interesse was om ook bij ons een koor op te richten.
’De HR-afdeling ondersteunt tal van initiatieven die het welbevinden van de werknemers bevorderen’, gaat Ilaria Mancino verder. ‘Het koor draagt bovendien waarden uit die imec ook heel belangrijk vindt. Zo zet het koorproject diversiteit en inclusiviteit in de kijker. We zingen liedjes in allerlei talen en van verschillende origine. We deden bijvoorbeeld een Iraans lied dat door een Iraans koorlid gearrangeerd werd. Zo kan iedereen een stukje eigen cultuur inbrengen, en ook leren van elkaars leefwereld.’
Geen tekort aan mannenstemmen
De eerste dirigent van het imec-koor was Siewald Degraeve die toen nog student was aan het Conservatorium van Brussel. ‘Hij was verbaasd en heel tevreden dat ons koor geen tekort aan mannenstemmen had’, vertelt Ilaria. ‘Dat is uiteraard een gevolg van het feit dat hier zoveel ingenieurs actief zijn, een overwegend mannelijke beroepsgroep. Toen hij afgestudeerd was en zijn professionele weg begon te maken, was een wekelijkse komst van Gent naar Leuven voor hem niet meer mogelijk. Dan zijn we, onder meer via Koor&Stem, op zoek gegaan naar een opvolger. We hebben enkele dirigenten met het koor laten werken en uiteindelijk had iedereen het beste gevoel bij Hilde Van Belle. Zij is begin dit jaar met ons aan de slag gegaan. Vanuit haar muzikale interesses wordt ons repertoire verder uitgebreid.’
‘Ik ben zelf dirigent van solidariteitskoor Pati Pati, waar heel veel internationale studenten in meezingen’, vertelt Hilde Van Belle. ‘Repeteren in het Engels en werken met een groep zangers van diverse nationaliteiten ben ik gewoon. Sinds 2019 ga ik ook regelmatig op stage met Ethno. Het doel van de stages is dat jonge musici elkaar muziek aanleren uit hun eigen land of cultuur. Deze muziekstages vinden plaats over heel de wereld. In deze context leer je ontzettend veel van muzikanten die nauw met de aangeleerde muziek verbonden zijn. Ook bij het imec-koor zingen we in verschillende talen. Ik laat de teksten tijdens de repetities zo vaak mogelijk voorlezen door zangers in hun moedertaal. Zij kunnen onze uitspraak verbeteren, de tekst vertalen en de betekenis of achtergrond van een lied duiden.’
'Ik ontmoet mensen in het koor die ik nooit eerder gezien heb.'
‘Naast de verschillende nationaliteiten hebben we bij het koor ook zangers van verschillende leeftijden, van uiteenlopende departementen en functies in het bedrijf’, vult Ilaria Mancino aan. ‘Ik ontmoet in het koor mensen die ik nooit eerder gezien heb (imec telt ondertussen meer dan 5000 werknemers, red.). Op de repetitie wordt er niet naar elkaars functie binnen het bedrijf gekeken. Er is op dat moment maar één leider en dat is de dirigent. Iedereen geniet van het samen zingen en van het deel uitmaken van de groep. Het is ook heerlijk om te ervaren dat je na wat oefenen samen mooie akkoorden kan zingen en dat je ook moeilijkere werken onder de knie kan krijgen.’
‘De zangers zijn een mix van mensen die al veel koorervaring hebben en minder ervaren zangers die geen bladmuziek kunnen lezen’, gaat Hilde Van Belle verder. ‘Het koor staat voor iedereen van het bedrijf open. Ik ben hier ook met een open mindset naartoe gekomen. Ik ging ervan uit dat mensen die hun lunchpauze opofferen om te komen zingen, dat wel heel graag zouden doen. Ik hoor ook vaak zeggen dat de repetitie zoveel deugd heeft gedaan. Het is bijzonder fijn dat dit kan tijdens de werkdag en dat werknemers op een heel andere manier kunnen verbinden met hun collega’s. Wat hen kenmerkt is dat ze heel open staan om bij te leren. Ook de vorige dirigent vertelde mij dat ze vlot dingen oppikken en snel evolueren. Ik werk meestal met partituren, en tijdens de repetities mogen ze opnames maken om thuis terug te kunnen luisteren en oefenen. Soms laat ik de partituur ook liever weg, omdat ze dan meer contact hebben met elkaar.’
Hoe ervaart de dirigent het werken met zangers die midden in een drukke werkdag zitten?
Hilde: ‘Ik denk dat ze op het moment dat ze de repetitie binnenstappen in een andere modus terecht komen Ik merk alvast niet dat ze meer gestresseerd zouden zijn. Bij koren die ’s avonds repeteren zijn de zangers vaak meer moe als ze binnenkomen. Op de middag is iedereen nog fris. Maar door geplande meetings komen sommigen wel eens later toe, of moeten ze vroeger weg. Het is mijn taak om op dat vlak flexibel te zijn, en die wisselingen in de koorbezetting op te vangen. Ik denk er bijvoorbeeld aan om vaker een arrangement voor mannenkoor achter de hand te hebben als er plots alleen mannenstemmen op de repetitie zijn.’
Is het relevant voor een dirigent om te weten wat voor job de zangers uitoefenen?
Hilde: Het is altijd goed om te weten waar mensen mee bezig zijn. Dan begrijp je vaak ook waarom ze op een bepaald moment van de dag of het jaar zijn zoals ze zijn. Een job uitoefenen kan veel doen met de energie van een persoon. Maar dat betekent niet dat je de precieze inhoud van hun werk moet kennen. Een dirigent van een koor van 60 zangers weet ook niet wat al die mensen professioneel doen of wat ze op persoonlijk vlak doormaken. Het is vooral belangrijk dat de zangers tijdens het zingen connecteren, dat ze verbonden zijn in het moment.’
Treden jullie ook op?
Ilaria: 'Ja, maar enkel binnen het bedrijf. Het imec-koor stond eind 2022 tijdens het personeelsfeest voor het eerst op het podium. Toen brachten we een Scandinavisch stuk, Earth Song en California Dreaming om het internationale karakter uit te stralen.‘ De feedback van collega’s was heel positief en aangenaam. En zo zijn er bij de relatief kleine groep steeds meer zangers bijgekomen. We hebben ook al eens voor een pensionering opgetreden, er is een Open Mic tijdens de zomer waar we aan deelnemen en we willen ook iets doen voor de viering van 40 jaar imec.’
Lees ook
Lees ook een eerder verschenen artikel over dit thema en maak kennis met het koor van het Tropisch Instituut in Antwerpen en het koor van de Nationale Bank in Brussel!
